Pomoc Społeczna

POMOC SPOŁECZNA

Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych , których nie są one w stanie pokonać , wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im Zycie w warunkach odpowiadającym godności człowieka.

 Zasady udzielania świadczeń z pomocy społecznej

Prawo do świadczeń pomocy społecznej przysługuje osobom posiadającym obywatelstwo polskie, zamieszkującym i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz cudzoziemcom, zamieszkującym i przebywającym na tym terytorium, posiadającym zezwolenie na pobyt stały lub status uchodźcy, nadany w Rzeczypospolitej Polskiej oraz obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego, przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, którzy uzyskali zezwolenie na pobyt.

Pomocy społecznej udziela się osobom i rodzinom, na zasadach określonych w ustawie, w szczególności z powodu:

1.      ubóstwa;

2.      sieroctwa;

3.      bezdomności;

4.      bezrobocia;

5.      niepełnosprawności;

6.      długotrwałej lub ciężkiej choroby;

7.      przemocy w rodzinie;

8. potrzeby ochrony ofiar handlu ludźmi

9.      potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności;

10.      bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych;

11.  trudności w integracji osób, które otrzymały status uchodźcy;

12.  trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego;

13.  alkoholizmu lub narkomanii;

14.  zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej;

15.  klęski żywiołowej lub ekologicznej.

Prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej przysługuje osobom i rodzinom (w systemie pomocy społecznej przez rodzinę rozumie się osoby spokrewnione i niespokrewnione, pozostające w faktycznym związku, wspólnie zamieszkujące i gospodarujące) w przypadku występowania jednej z powyższych okoliczności, a których dochód na osobę w rodzinie nie przekracza kryterium dochodowego, określonego w art. 8 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej:

1. osobie samotnie gospodarującej, której dochód nie przekracza kwoty 701 zł, zwanej „kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej"
2. osobie w rodzinie, w której dochód na osobę nie przekracza kwoty 528 zł, zwanej „kryterium dochodowym na osobę w rodzinie"
3. rodzinie, której dochód nie przekracza sumy kwot kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, zwanej „kryterium dochodowym rodziny"

Za dochód uważa się sumę miesięcznych przychodów z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku lub w przypadku utraty dochodu z miesiąca, w którym wniosek został złożony, bez względu na tytuł i źródło uzyskania pomniejszoną o miesięczne obciążenia podatkiem dochodowym od osób fizycznych, składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz ubezpieczenie społeczne.

Do dochodów nie wlicza się:

• alimentów świadczonych przez osoby w rodzinie na rzecz innych osób
• jednorazowych świadczeń socjalnych
• świadczeń w naturze
• świadczeń przysługujących osobie bezrobotnej z tytułu wykonywania prac społecznie użytecznych
• świadczenia wychowawczego

W razie wystąpienia rażących dysproporcji między wysokością dochodu a rzeczywistą sytuacją majątkową stwierdzoną przez pracownika socjalnego, kierownik ośrodka pomocy społecznej może odmówić przyznania świadczeń z pomocy społecznej.

Formy pomocy

1. Świadczenia pieniężne

a) zasiłek stały przyznaje się osobom niezdolnym do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnym do pracy z tytułu niepełnosprawności. Wysokość zasiłku to różnica między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej lub na osobę w rodzinie, a dochodem tej osoby lub na osobę w rodzinie,

b) zasiłek okresowy przysługuje w szczególności ze względu na długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie, możliwość utrzymania lub nabycie uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego. Wysokość zasiłku ustala się w wysokości 50% różnicy między kryterium dochodowym osoby lub rodziny, a faktycznym dochodem,

c) zasiłek celowy i specjalny zasiłek celowy mogą być przyznane w szczególności na pokrycie części lub całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, opału, biletów socjalnych, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, a także kosztów pogrzebu. Wysokość zasiłków celowych jest uznaniowa i zależy od możliwości finansowych ośrodka oraz sytuacji materialno- bytowej osoby lub rodziny ubiegającej się o pomoc,

d) zasiłek i pożyczka na ekonomiczne usamodzielnienie,

e)  pomoc na usamodzielnienie oraz kontynuowanie nauki,

f) świadczenie pieniężne na utrzymanie i pokrycie wydatków związanych z nauką języka polskiego dla cudzoziemców, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą,

g) wynagrodzenie należne opiekunowi z tytułu sprawowania opieki przyznane przez sąd

 

2. Świadczenia niepieniężne

a)  praca socjalna, 

b)  bilet kredytowany, 

c)  składki na ubezpieczenie zdrowotne,

d)  składki na ubezpieczenia społeczne, 

e)  pomoc rzeczowa, w tym na ekonomiczne usamodzielnienie, 

f)  sprawienie pogrzebu, 

g)  poradnictwo specjalistyczne, 

h)  interwencja kryzysowa, 

i)  schronienie, 

j)  posiłek, 

k)  niezbędne ubranie, 

l)  usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania, w ośrodkach wsparcia oraz w rodzinnych domach pomocy, 

m)  specjalistyczne usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania oraz w ośrodkach wsparcia, 

n)  mieszkanie chronione,

o)  pobyt i usługi w domu pomocy społecznej, 

p)  pomoc w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych, w tym w mieszkaniu chronionym, pomoc w uzyskaniu zatrudnienia, pomoc na zagospodarowanie - w formie rzeczowej dla osób usamodzielnianych, 

Obowiązki osób i rodzin ubiegających się o pomoc społeczną

Osoby lub rodziny, korzystające z pomocy społecznej, zobowiązane są do współpracy z pracownikiem socjalnym w rozwiązywaniu swojej trudnej sytuacji życiowej. Nieuzasadniona odmowa podjęcia pracy przez osobę bezrobotną, marnotrawstwo przyznanych świadczeń, ich celowe niszczenie, bądź też marnotrawstwo własnych zasobów materialnych, a także ich nieracjonalne wykorzystywanie mogą stanowić podstawę do odmowy przyznania świadczeń z pomocy społecznej. Również nie wywiązywanie się z uzgodnień zawartych w kontrakcie może spowodować ograniczenie lub odmowę przyznania świadczenia.

Osoby i rodziny, korzystające ze świadczeń pomocy społecznej, są zobowiązane poinformować o każdej zmianie w ich sytuacji osobistej i majątkowej, która wiąże się z podstawą do przyznania świadczeń. Świadome wprowadzenie w błąd pracownika socjalnego może spowodować zmianę decyzji na niekorzyść strony oraz naliczenie nienależnie pobranych świadczeń. Świadczenia nienależnie pobrane podlegają zwrotowi, niezależnie od dochodu rodziny.

 

Etapy udzielania wsparcia i pomocy społecznej:

1. Zgłoszenie wniosku o udzielenie pomocy – wniosek może być złożony osobiście, pisemnie, telefonicznie lub za pomocą empatii przez osobę ubiegającą się o pomoc, z urzędu na wniosek pracownika socjalnego, przez przedstawiciela ustawowego, przez inną osobę za zgodą ubiegającego się o pomoc, przez inne instytucje lub organizacje społeczne, które uznały za konieczne zainteresowanie się sytuacją życiową osoby lub rodziny.
2. Przeprowadzenie wywiadu środowiskowego i opracowanie planu pomocy – co oznacza rozeznanie przez pracownika socjalnego sytuacji osobistej i rodzinnej osoby ubiegającej się o pomoc społeczną w miejscu zamieszkania klienta oraz wspólnie z pracownikiem socjalnym opracowanie planu pomocy.
3. Sporządzenie decyzji i wydanie jej osobie ubiegającej się o wsparcie i pomoc.
4. Realizacja przyznanych świadczeń.
5. Wsparcie i pomoc w ramach pracy socjalnej nie wymaga wydania decyzji administracyjnej.

 

Wywiad środowiskowy

Podstawą udzielenia pomocy jest przeprowadzenie wywiadu środowiskowego w miejscu zamieszkania osoby ubiegającej się o pomoc, a w sprawach nie cierpiących zwłoki, w miejscu pobytu osoby ubiegającej się. Brak zgody na przeprowadzenie wywiadu środowiskowego jest równoznaczny z rezygnacją z pomocy społecznej. Celem wywiadu środowiskowego jest rozeznanie sytuacji bytowej, rodzinnej, zdrowotnej i mieszkaniowej osoby (rodziny) ubiegającej się o pomoc. Osoby i rodziny korzystające z pomocy społecznej są zobowiązane do współudziału w rozwiązywaniu ich trudnej sytuacji życiowej. Pracownik socjalny przeprowadza wywiad środowiskowy w ciągu 14 dni od daty wszczęcia postępowania, a w sprawach pilnych w terminie 2 dni. Strona występująca o pomoc powinna zgromadzić dokumenty stanowiące podstawę ustalenia jej danych personalnych, stanu zdrowia, sytuacji rodzinnej i materialnej. W trakcie przeprowadzania wywiadu środowiskowego, w porozumieniu z klientem ustalany jest plan pomocy. W sytuacjach tego wymagających ustalenia mogą zostać, również zawarte w kontrakcie socjalnym. Potrzeby osób i rodzin korzystających z pomocy zostaną uwzględnione, jeżeli odpowiadają celom i możliwościom pomocy społecznej.

 

Wymagane dokumenty

Osoby i rodziny ubiegające się o pomoc z Ośrodka Pomocy Społecznej są zobowiązane do udokumentowania swojej trudnej sytuacji społeczno-bytowej. Wiąże się to z koniecznością dostarczenia przez osoby ubiegające się o pomoc szeregu różnorodnych zaświadczeń, oświadczeń i innych dokumentów mających wpływ na podjęcie ostatecznej decyzji o wsparciu i pomocy społecznej. Szczegółowych informacji w każdym indywidualnym przypadku udziela właściwy pracownik socjalny , w trakcie przeprowadzania wywiadu środowiskowego. W przypadku niemożności dostarczenia danego dokumentu przez klienta, pracownik socjalny ma prawo i obowiązek dołożyć starań do jego zdobycia. Wywiad środowiskowy, dokumenty wymagane przy przyznaniu pomocy społecznej i decyzje administracyjne, na podstawie których dochodzi do realizacji zaplanowanych świadczeń, a także inne pisma przychodzące i wychodzące z ośrodka - dotyczące danej osoby (rodziny) -  przechowuje Ośrodek i stanowią one dokumentację klienta w trakcie korzystania z pomocy społecznej.

Kontrakt socjalny

Kontrakt socjalny to pisemna umowa zawarta z osobą ubiegającą się o pomoc, określająca uprawnienia i zobowiązania stron umowy (osoby zwracającej się o pomoc i pracownika socjalnego). Zawarcie kontraktu socjalnego ma na celu określenie sposobu współdziałania w rozwiązywaniu problemów osoby lub rodziny, która znalazła się w trudnej sytuacji życiowej, z uwzględnieniem wykorzystania możliwości i zasobów osoby, rodziny oraz środowiska lokalnego. Kontrakt socjalny zawiera opis sytuacji życiowej osoby lub rodziny oraz opis działań koniecznych do podjęcia przez nią, a także formę, zakres i czas udzielanych przez Ośrodek wsparcia i pomocy. W kontrakcie odnotowuje się również wszystkie uwagi, dotyczące realizacji kontraktu – mające wpływ na postanowienia i rezultaty. Okres, na jaki zawierany jest kontrakt socjalny dostosowany jest z jednej strony do sytuacji życiowej, w jakiej znajduje się osoba zawierająca kontrakt, a z drugiej – do form wsparcia, zaproponowanych przez Ośrodek. Klient otrzymuje jeden egzemplarz kontraktu socjalnego.

 

Wydanie decyzji

Świadczenia z pomocy społecznej przyznawane są w formie decyzji – z wyjątkiem pracy socjalną, której realizacja nie wymaga wydania postanowienia administracyjnego. Wszystkie decyzje o przyznaniu pomocy oraz decyzje o odmowie przyznania pomocy, wydawane są w formie pisemnej. Stronie/wnioskodawcy przysługuje odwołanie od decyzji Ośrodka Pomocy Społecznej.

 

Odwołanie od decyzji

Prawo odwołania od decyzji administracyjnej wydanej przez Ośrodka Pomocy Społecznej przysługuje w ciągu 14 dni od daty jej otrzymania. Odwołanie wnosi się na piśmie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego za pośrednictwem Ośrodka Pomocy Społecznej.